Diyabet (Şeker Hastalığı)

Diyabet Nedir?

Diyabet, vücudun kandaki şekeri (glikozu) yeterince kullanamaması ya da kan şekeri düzeyinin normalin üzerinde seyretmesiyle karakterize kronik bir hastalıktır. Temelde iki ana tipi bulunur: Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet. Ayrıca gebelikte görülen Gestasyonel Diyabet ve diğer nadir tipler de mevcuttur.

Tipleri

• Tip 1 Diyabet:

Genellikle çocukluk veya genç yaşta başlar. Vücudun insülin üretimi tamamen durur. Hayat boyu insülin tedavisi gerekir.

• Tip 2 Diyabet:

En yaygın görülen diyabet türüdür. Genellikle ileri yaşta, fazla kilolu bireylerde ortaya çıkar. Vücut insüline yeterli yanıt veremez (insülin direnci) veya insülin üretimi yetersiz kalır.

• Gestasyonel Diyabet:

Gebelik sırasında ortaya çıkar. Doğum sonrası kaybolabilir ancak ileride Tip 2 diyabet gelişme riskini artırır.

Belirtileri

• Aşırı susama
• Sık idrara çıkma
• Aşırı yorgunluk
• Açlık hissi
• Kilo kaybı (özellikle Tip 1’de)
• Bulanık görme
• Yaraların geç iyileşmesi
• Ciltte kuruluk ve kaşıntı

Risk Faktörleri

• Ailede diyabet öyküsü
• Obezite veya fazla kilo
• Hareketsiz yaşam tarzı
• İleri yaş
• Yüksek tansiyon ve kolesterol
• Gebelikte diyabet geçirmiş olmak

Tanı ve Testler

Diyabet tanısı için yaygın olarak şu testler kullanılır:

• Açlık Kan Şekeri (AKŞ)
• HbA1c testi (son 2-3 ayın ortalama kan şekeri düzeyi)
• Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)

Tedavi Yöntemleri

Tedavi yaklaşımı diyabetin tipine göre değişir:

• Tip 1 Diyabet: İnsülin enjeksiyonları zorunludur.
• Tip 2 Diyabet: Yaşam tarzı değişiklikleri, ağızdan alınan ilaçlar, gerektiğinde insülin.
• Gestasyonel Diyabet: Diyet takibi, kan şekeri izlemi, bazı durumlarda insülin.

Yaşam Tarzı ve Öneriler

• Dengeli ve düşük glisemik indeksli besinlerle beslenmek
• Düzenli fiziksel aktivite (günde en az 30 dk yürüyüş)
• Stresten uzak durmak
• Düzenli olarak kan şekeri kontrolü yapmak
• Sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak

Sonuç

Diyabet, yaşam boyu sürebilecek bir hastalık olsa da, doğru tedavi ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarıyla kontrol altına alınabilir. Erken tanı, düzenli takip ve bireye özel yaşam tarzı düzenlemeleri bu sürecin temel taşlarıdır.