Çocuklarda Besin Alerjileri
Nedenleri
Hemen hemen her besin , besin alerjisine sebebiyet verebilir. Ancak bazı besinler farklı toplumlarda , o toplumun beslenme alışkanlıkları, kültürel özellikleri gibi faktörlere bağlı olarak diğer toplumlara oranla daha fazla görülebilir. Hatta ülkemizde bölgelere göre bile besin alerjisi yapan yiyeceklerde farklılıklar görülebilmektedir. Toplumumuzda besin alerjisine en sık yol açan besinler yumurta akı, inek sütü, fıstık, fındık, ceviz, mercimek, buğday ve ettir. Besin alerjileri çoğunlukla çocukluk döneminde ortaya çıkmakla beraber, yeni doğan döneminden itibaren herhangi bir yaşta da görülebilmektedir. İnek sütü, yumurta ve buğday alerjileri genellikle erken çocukluk döneminde belirti vermeye başlarken kuruyemişlere bağlı alerjiler daha çok çocukluk döneminde ortaya çıkmaktadır.
Belirtileri
IgE aracılı besin alerjilerinde şüpheli besin alımından sonra dakikalar ve saatler içinde semptomlar ortaya çıkar. Besin alerjisi vücutta pek çok organ ve sistemi etkileyebilir. En sık tutulan organlar ve sistemler deri, solunum yolları, sindirim sistemi, kalp-damar sistemidir. Biraz daha açacak olursak, deride kaşıntı, yanma, kızarıklık, dudak ve göz kapaklarında şişlik şeklinde olabilir. Solunum sistemini etkileyen besin alerjileri burun tıkanıklığı, hapşırma ,burun kaşıntısı, burun akıntısı, boğazda ağrı, hırıltı, öksürük, göğüste sıkışma, hızlı nefes alıp verme, nefes almada güçlük şeklinde belirti verebilir. Sindirim sisteminde ise bulantı, kusma, yutmada zorluk, karın ağrısı, kramp, kanlı veya mukuslu ishal, küçük çocuklarda beslenmeyi reddetme şeklinde kendini gösterebilir.
Tanı
Kardiyovasküler sistemde kalp atım sayısının artması, tansiyon düşmesi, baş dönmesi, bayılma meydana gelebilir. Besin alerjisi tanısı konabilmesi için; o besine özgü IgE nin serumda veya deri testleriyle gösterilmesi gerekmektedir. Besin alerjilerinde altın standart tanı yöntemi çift kör, plasebo kontrollü besin provakasyon testleridir. Besin alerjisi tanısını koymak için sorunlu besinle her karşılaşmada mutlaka yakınmaların ortaya çıkması gerekmektedir. Herhangi bir yakınması olmadan sadece deri ve kan testlerine bakarak besin alerjisi tanısı koymak doğru bir yaklaşım değildir.
Hamilelik dönemi
Besin diyetleri hamilelik sırasında önerilmemekte, yapılan çalışmalar da hamilelikte tüketilen besinlerin çocuğun besin alerjisine etkisi olmadığını göstermektedir. Hamilelikte gereksiz yapılan diyetlerin bebek-anne açısından olumsuz sonuçların oluşabildiği bilinmektedir. Besinleri işlemden geçirmek veya ısıtmak besinin alerjik özelliği üzerinde etkisi çok değişken olduğundan dolayı bazı besinlerin alerjik özellikleri yüksek ısıda azalmakta bazılarının tam tersi artmaktadır.
Ailelerin en çok sordukları sorulardan bir tanesinin de inek sütü alerjisi olan çocukların diğer memeli hayvanların sütlerini verip veremeyecekleridir. Koyun ve keçi gibi diğer memeli hayvanların sütlerinin inek sütüyle %90 civarında çapraz reaksiyon gösterdiği bilinmektedir. Bu nedenle diğer memeli hayvanların sütlerinin de herhangi bir tanısal test yapmadan verilmemesi gerekmektedir.
Öneriler
Besin alerjisi olan çocuklar ve aileleri tükettikleri besinlerin içeriğini önceden araştırmalıdırlar. Besin içeriklerinin, hazırlanma sürecinin ve besinlerdeki saklı alerjenleri dikkatle sorgulanması gerekir.
